Tomaszów Bolesławiecki – wieś w powiecie bolesławieckim,
która powstała w XII wieku a rozwinęła się dzięki, przechodzącej obok centrum
wsi, głównej Drodze Królewskiej wschód-zachód, zwanej „via regia” (Breslau-Berlin-Dresden). We wsi
znajdowały się: dwa kościoły - ewangelicki i katolicki, dwie szkoły –
ewangelicka i katolicka, pałac, zajazd gościnny, główna stacja kolejowa, Arthur Hallmanns Walzmühle-Werk (Młyn).
Wjeżdżając do Tomaszowa Bolesławieckiego od wschodu, od strony Wilczego Lasu, nie sposób nie zauważyć górującego na niewielkim wzniesieniu kościoła. Wieża jest widoczna z daleka jeszcze przed wjechaniem do miejscowości. Wjeżdżając od tej strony skręcamy w lewo i obok przydrożnego pawilonu handlowego wjeżdżamy wąską drogą na wzniesienie. Po prawej stronie, w głąb między drzewami, znajdował się kiedyś pałac główny. Natomiast po lewej stronie możemy zobaczyć budynek pastorówki (zbudowana pod koniec XVIII wieku), który został w ostatnim czasie wyremontowany.
1845 - we wsi znajdowało się 110 domów, 1 pałac. 801 mieszkańców z czego 44 katolików. 1 kościół protestancki, który miał swojego pastora. Wieś została protestancka w 1528 roku i służyło w niej 8 pastorów. 14.04.1654 kościół wraz z majątkiem został przejęty najprawdopodobniej przez Franciszkanów. Do roku 1742 społeczność protestancka korzystała z kościołów w Krzywej i Lasówce. 22.04.1742 roku w pałacu w Thomaswaldau odbyło się pierwsze od 88 lat nabożeństwo. 13.05.1742 roku, w dzień Zesłania Ducha Świętego, poświęcono nowy kościół, który niestety 19.02.1785 roku spłonął. Po przebudowie został oddany do użytku 27.11.1785 roku. W 1835 dobudowano wieżę z zegarem, który bił co kwadrans, a 1840 roku wzniesiono w okół świątyni masywny mur. Po roku 1945 nieużytkowany.
